Kolonoskopia, gastroskopia już bez strachu

Diagnostyka endoskopowa to dziś standard

Badaniem, które może potwierdzić bądź wykluczyć raka jelita grubego, ale także usunąć polipy będące prekursorem raka, jest kolonoskopia, należąca do badań endoskopowych, podobnie jak gastroskopia. Badanie endoskopowem polega na wprowadzeniu do wnętrza ciała pacjenta endoskopu, urządzenia z wbudowaną kamerą i odpowiednim oświetleniem. Dzisiejsze endoskopy umożliwiają obrazowanie określonego obszaru, pobranie wycinków czy przeprowadzenie zabiegów. Dlatego kolonoskopia, w przypadku raka jelita grubego, może uratować życie.

A jednak, mimo licznych kampanii społecznych, badań przesiewowych, z kolonoskopii nie korzystamy tak często, jak powinniśmy, gdyż w odczuciu społecznym jest badaniem nie budzącym pozytywnych skojarzeń. Boimy się jej, choć może nieco mniej niż gastroskopii, gdyż boimy się dyskomfortu, bólu. A tak być nie musi.

Skuteczna, bezpieczna sedacja

- Wiedza na temat niedogodności  kolonoskopii uległa u nas mitologizacji i teraz tę wiedzę powinniśmy odmitologizować – mówi prof. Jarosław Reguła, kier. Kliniki Gastroenterologii  CMKP i Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie. – Dziś możemy wykonać badanie endoskopowe w sedacji i nie musi to być znieczulenie ogólne, które bardziej obciąża organizm pacjenta i jest obarczone większymi powikłaniami. To też rodzaj znieczulenia, w którym pacjent zachowuje świadomość, efekt sedacyjny następuje szybko i szybkie jest wybudzenie. Sedacja ma szerokie zastosowanie właśnie w przypadku badań endoskopowych, takich jak kolonoskopia czy gastroskopia. Można ją wykonywać również w warunkach ambulatoryjnych, ale jeśli stosuje się optymalny lek  - i to zawsze z udziałem anestezjologa.

Problemy z dostępnością

- Z pewnością Polacy o wiele chętniej decydowaliby się na diagnostykę endoskopową, gdyby mieli zapewniony lepszy dostęp do bezpłatnej sedacji. A z tym jest problem –zwraca uwagę prof. Reguła. – Są dość długie kolejki, wąskim gardłem jest jednak dostępność anestezjologów, nie tylko u nas w Instytucie, ale także w całym kraju.

Od niedawna pojawił się również w naszym kraju lek nowej generacji do stosowania w dorosłych pacjentów do sedacji zabiegowej. Ma nieco inny mechanizm działania niż ten, który nadal powszechnie stosujemy, to krótko działający agonista receptora GABA-A, benzodiazepina na bazie estrów. W porównaniu z tym dotychczas najczęściej stosowanym cechuje się mniejszym ryzykiem wystąpienia powikłań, ma szybki początek działania i szybki powrót do funkcji poznawczych. Nie jest jednak jeszcze refundowany.

Pacjent w większym komforcie

- Pojawienie się nowego leku do sedacji zapewnia pacjentowi większy komfort zabiegu, jest dla niego bardziej przyjazny i, co bardzo istotne, jest skuteczny i bezpieczny – podkreśla prof. Łukasz Krzych, kier. Katedry i Zakładu Medycyny Stanów Nagłych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. – Trzeba jednak pamiętać, że każdy pacjent jest inny, u każdego inaczej działa fizjologia. Dlatego musimy brać to pod uwagę przy wyborze rodzaju znieczulenia. Najważniejsze, że dziś mamy w zestawie leków kilka różnych rozwiązań i możemy je stosować, uwzględniając potrzeby konkretnego pacjenta. Tak, żeby przestał się bać zabiegu, z zachowaniem dla niego największych korzyści.

Nowe możliwości przeprowadzania sedacji zdecydowanie zwiększą akceptację całej procedury. To powinno wpłynąć na zwiększony udział pacjentów w badaniach profilaktycznych, a tym samym zmniejszenie zachorowalności na raka jelita grubego.