Kontroluj cukrzycę w czasie pandemii

dr n. med. Teresa Koblik, z Centrum Medycznego DIAB-ENDO-MET w Krakowie

O tym, jakie objawy powinny nas zaniepokoić, w jakich sytuacjach należy zgłosić się do lekarza i dlaczego nie należy z tym zwlekać – rozmawiamy z dr n. med. Teresą Koblik, diabetologiem z Krakowa.

1. Czy pacjenci z cukrzycą są grupą szczególnego ryzyka w związku z pandemią COVID?

– Pacjenci chorujący na cukrzycę nie stanowią grupy szczególnego ryzyka zachorowania na COVID-19. Natomiast, gdy diabetyk zakazi się koronawirusem, ma gorsze rokowania. Śmiertelność w tej grupie osób jest wyższa niż w grupie osób bez cukrzycy. Choroba ta, COVID-19, ma cięższy przebieg i ryzyko wystąpienia powikłań jest większe. U chorych z cukrzycą najczęściej wiąże się to z jej przewlekłym niewyrównaniem, czyli zwiększonymi poziomami cukru w dłuższym okresie. Może to wynikać z różnych przyczyn. Badania opublikowane w brytyjskich czasopismach medycznych pokazują, że u 20-30 proc. osób zmarłych z powodu COVID-19, chorobą towarzysząca była cukrzyca. Podnoszony jest też inny aspekt, że to zakażenie wirusowe może spowodować zachorowanie na cukrzycę.

2. Jakie objawy mogą świadczyć o początkach cukrzycy? Kiedy należy pilnie skontaktować się z lekarzem?

– Rozpoznanie cukrzycy na podstawie objawów niekiedy jest proste – pacjenci skarżą się na osłabienie, oddawanie większej ilości moczu, wzmożone pragnienie oraz spadek masy ciała. Tak może rozwijać się cukrzyca typu 1, , ale również cukrzyca typu 2 – cukrzyca obecna wcześniej i nierozpoznana, której objawy są lekceważone lub pozostaje nieleczona i dochodzi do znacznego wzrostu poziomu cukru. Niestety objawy cukrzycy typu 2 są często niezauważone, bo choroba rozwija się powoli, bezboleśnie. Zmęczenie, nadmierna potliwość, skłonność do infekcji bakteryjnych czy grzybiczych, występowanie trudno gojących się ran, czasami dyskretne zaburzenia widzenia mogą trwać latami. Pacjenci znajdują często inne wytłumaczenie swojego stanu zdrowia np. przemęczenie, nie korzystają z porad lekarza, nie korzystają z możliwości oznaczenia poziomu glukozy. Dlatego – zgodnie z hasłem kampanii „Badaj się i lecz” apeluję, aby jeśli takie niepokojące objawy wystąpią – nie czekać, tylko skontaktować się z lekarzem i uzgodnić z nim plan postępowania. Im szybciej zostanie postawiona diagnoza, tym lepsze efekty leczenia będzie można osiągnąć.

3. Dlaczego nie można czekać? Jakie mogą być konsekwencje odkładania konsultacji lekarskiej?

– Najprościej odpowiedzieć, pokazując przebieg ww. nieleczonych sytuacji. Dodatkowa choroba lub jej objawy wymagają jej zdiagnozowania, , zbadania pacjenta, określenia stopnia jej zaawansowania. Nieleczona poważna infekcja może prowadzić do powikłań narządowych, zakażenia ogólnoustrojowego. Stany zapalne wymagają także intensywniejszego leczenia. Kolejna sytuacja: znaczny wzrost glikemii. Należy określić przyczyny,  które to spowodowały i je usunąć, np. modyfikując leczenie. Przedłużający się wysoki poziom glikemii może prowadzić do znacznych zaburzeń metabolicznych, a w dłuższej perspektywie doprowadzić do rozwoju przewlekłych powikłań, jak choroby serca i naczyń, zmiany w narządzie wzroku czy w nerkach. Owrzodzenie na stopie, szczególnie w warunkach niewyrównanej cukrzycy, powinno być skonsultowane w trybie pilnym.

4. Czy w przypadku leczenia pacjentów z cukrzycą teleporada jest wystarczającym rozwiązaniem? Jak dobrze się do niej przygotować?

– Teleporada jest pomocnym rozwiązaniem, szczególnie obecnie –  w dobie utrudnionego dostępu do lekarza, jak i lęku pacjenta przed zakażeniem w przychodni. Utrzymanie kontaktu z lekarzem nawet za pomocą teleporady może zminimalizować niepokój pacjenta, pozwala mu przedstawić swój aktualny stan zdrowia i daje możliwość przynajmniej częściowego rozwiązania przez lekarza jego problemów,  przepisania e-recepty czy e-skierowania na badania. Niewielkie modyfikacje leczenia na podstawie przedstawianych przez pacjenta wyników poziomu glukozy są także możliwe za pomocą teleporady.

Pacjent powinien się jednak do teleporady właściwie przygotować, tj. podać główne lub główną dolegliwość, zmiany w stanie zdrowia od ostatniego kontaktu, zażywane leki i ich tolerancję, a także wyniki badań – czy to badań laboratoryjnych, czy pomiarów glikemii prowadzonych przez pacjenta.

5. W jakich przypadkach należy udać się na wizytę osobistą lub szukać pomocy w szpitalu?

– Oczywiście teleporady mają pewne ograniczenia, szczególnie w określonych grupach pacjentów. I tak grupa chorych z cukrzycą typu 2 to także osoby w starszym wieku, niekiedy z zaburzeniami czynności  poznawczych. Grupa ta wymaga dłuższych wizyt i stosowania różnych form przekazywania informacji (zaleceń), by lekarz miał poczucie zrozumienia przez pacjentów przekazywanych komunikatów. Wizyta osobista w gabinecie to osobisty kontakt, którego nie zastąpi rozmowa telefoniczna, bo istnieją jeszcze pozawerbalne nici porozumienia pacjenta z lekarzem.

6. Dlaczego tak ważna jest kontynuacja leczenia, a w przypadku nowej diagnozy –możliwie wczesne podjęcie terapii przez pacjentów z cukrzycą? 

– Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, postępującą, wymagającą ze strony chorego samodyscypliny i wyrzeczeń. Jest możliwe ograniczenie rozwoju przewlekłych powikłań także dzięki nowym lekom, nowym technologiom i narzędziom. Jak każda przewlekła choroba, cukrzyca wymaga stałego nadzoru lekarskiego, motywowania pacjenta, ciągłej modyfikacji leczenia stosownie do aktualnych poziomów glikemii. Oznacza też często obecność chorób towarzyszących, głównie sercowo-naczyniowych. Celem leczenia w tej chorobie jest przedłużenie życia choremu i zapewnienie mu komfortu życia z jednoczesnym ograniczeniem wystąpienia przewlekłych powikłań. Specyfika tej choroby wymaga stałego, regularnego nadzoru pacjenta przez personel ochrony zdrowia.

– Pamiętajmy, że cukrzyca jest chorobą przewlekłą i niestety – póki co – nieuleczalną. Choroba ta będzie towarzyszyła pacjentowi do końca życia, dlatego nie wolno jej w żadnym momencie zaniedbać. Zaniedbanie cukrzycy może przynieść katastrofalne powikłania, bardzo ciężkie i nieodwracalne. Z tego powodu nie możemy robić sobie „wakacji od cukrzycy”. Należy ją cały czas kontrolować – zgodnie z myślą przewodnią kampanii „Badaj się i lecz”. Nie zapominajmy też o zdrowym odżywianiu i aktywności fizycznej, które są w cukrzycy równie ważne jak farmakoterapia. Mimo że, zwłaszcza w czasie pandemii, dobrą wymówką było „sklepy są zamknięte” lub „nie można wychodzić z domu”, to nie jest to żadne usprawiedliwienie dla złego odżywiania czy braku ruchu. W domu możemy również chodzić i np. korzystać z roweru stacjonarnego. Gorąco apeluję, aby zawsze pamiętać o aktywności fizycznej i zdrowym odżywianiu – mówi Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków Anna Śliwińska.

W cukrzycy ważna jest edukacja, dlatego wszystkich diabetyków szukających sprawdzonych informacji na temat tego, jak radzić sobie z chorobą i zapobiegać jej powikłaniom zapraszamy na stronę: www.dluzszezyciezczukrzyca.pl

i

i