Łzy chorego jako materiał zakaźny

Na ten temat rozmawiamy z prof. Jerzym Szaflikiem, szefem Centrum Mikrochirurgii Oka Laser oraz Centrum Jaskry w Warszawie.

Jak to możliwe, że wirus wyizolowano z łez zarażonej pacjentki?

– Wspomniana pacjentka miała objawy zapalenia spojówek, występujące niekiedy w przebiegu COVID-19. Wymazy pobierane z jej oczu zawierały wirusa – nawet kilkanaście dni po ustąpieniu dolegliwości ocznych. Wirus był obecny w wymazach z oczu, nie będąc już wykrywanym w badanych próbkach wydzieliny z nosa pacjentki. Prawdopodobnie powiela się on w spojówce oka. Łzy potencjalnie stanowią materiał zakaźny.

Czy zapalenie spojówek może być objawem zakażenia?

– Może być jednym z symptomów COVID-19. To jednak najrzadszy objaw. WHO podała w oparciu o dane z niemal 56 tys. zarejestrowanych przypadków COVID-19, że taki objaw występuje zaledwie u 0,8 proc. chorych. Zapalenie spojówek nie może być objawem samego zakażenia wirusem SARS-CoV-2 ani samodzielnym objawem COVID-19.

Jakie środki ochrony zaleciłby Pan lekarzom okulistom?

– Noszenie pełnego stroju ochronnego, na który składa się ochrona oczu – istnieją doniesienia o zakażeniach personelu medycznego drogą oczną. Okuliści powinni stosować, poza fartuchem jednorazowym i maseczką, gogle lub przyłbice oraz specjalną osłonę na lampę szczelinową oddzielającą twarze pacjenta i lekarza podczas badania. Należy zrezygnować z badań ciśnienia wewnątrzgałkowego metodą air-puff (z użyciem podmuchu powietrza), które może zwiększać ryzyko zakażenia drogą kropelkową i przez łzy. 

Czy powinno się teraz używać kropli do oczu?

– Nie widzę przeciwwskazań przy zachowaniu zaleceń higienicznych – myciu dłoni przed aplikacją. Nie wolno dotykać powierzchni oka końcówką opakowania leku ani rezygnować z przewlekle stosowanych leków okulistycznych w postaci kropli ze względu na ryzyko pogłębienia zmian chorobowych, np. w jaskrze.

Czy noszenie soczewek zwiększa ryzyko zakażenia?

– Teoretycznie tak, ale nie mamy potwierdzonych przypadków zakażenia tą drogą. W ocenie ekspertów PTO takie ryzyko jest minimalne. Niemniej, nosząc soczewki należy przestrzegać zaleceń higienicznych. Można dodatkowo dezynfekować od zewnątrz pojemnik i dłonie przed myciem.

Co w przypadku poważnych zabiegów oczu?

– W takim przypadku należy skontaktować się ze specjalistą. Lekarz okulista, podczas wizyty lub teleporady, wskaże właściwy termin zabiegu. W przypadku pogorszenia widzenia, bólu i zaczerwienienia oka, konieczna jest niezwłoczna wizyta u okulisty ze względu na ryzyko trwałego upośledzenia wzroku przy braku właściwego leczenia.

i