Narodowy Fundusz Zdrowia wraz z Naczelną Izbą Aptekarską i Naczelną Izbą Lekarską rozpoczynają kampanię edukacyjną pn. „Świadomy pacjent – skuteczna terapia”. W ramach akcji NFZ opracował raport opisujący problem wielolekowości w Polsce.
Wiek determinantem polipragmazji
Wielolekowość to zjawisko obecne w polskim systemie opieki zdrowotnej i polega na jednoczesnym przyjmowaniu co najmniej 5 różnych leków. Na negatywne konsekwencje niekontrolowanego oddziaływania leków na zdrowie i życie narażeni są wszyscy pacjenci, w szczególności – seniorzy oraz osoby chorujące przewlekle (cukrzyca, nadciśnienie, niewydolność krążeniowa). Ze względu na starzenie się społeczeństwa (w 2019 r. 17,8 proc. stanowiły osoby w wieku powyżej 65 r.ż.) i jednoczesne wydłużenie czasu życia, problem wielolekowości będzie się więc nasilał.
Wielolekowość w Polsce
Według raportu NFZ ponad 2 mln Polaków wykupiło w ciągu miesiąca więcej niż 5 substancji czynnych. Najbardziej zagrożone negatywnymi skutkami wielolekowości są osoby (321 pacjentów), które w ciągu miesiąca wykupiły ponad 20 substancji czynnych. W 2018 r. największą grupę osób narażonych na niekorzystne oddziaływanie na siebie leków stanowiły osoby stosujące jednocześnie leki hipotensyjne (ponad 7,3 mln osób) i niesteroidowe leki przeciwzapalne (ok. 5,9 mln osób).
Skutki jednoczesnego stosowania wielu leków
Niewłaściwe przyjmowanie kilku leków równocześnie może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych, groźnych dla zdrowia i życia. W wyniku naszych złych decyzji lub niedomówień podczas wizyty lekarskiej może się okazać, że interakcje przyjmowanych leków są przyczyną krwawienia z przewodu pokarmowego lub depresji oddechowej.
– Wielolekowość często jest konieczna w skutecznych terapiach leczniczych. Jednak, aby była bezpieczna dla naszego zdrowia, powinna przebiegać zawsze pod kontrolą lekarską i w konsultacji z farmaceutą – mówi Adam Niedzielski, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia.
Interakcje z innymi lekami i z żywnością
– Nawet najlepszy lek może wywołać objawy uboczne, a nieprawidłowo stosowany może doprowadzić do potencjalnie ciężkich powikłań – wyjaśnia Andrzej Matyja, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej. Na czym polega więc prawidłowe stosowanie leków? Oto kilka wskazówek:
- Przyjmuj leki zgodnie z zaleceniami na ulotce lub wskazaniami lekarza i zawsze informuj go o ilości i rodzaju zażywanych leków, suplementów;
- Przestrzegaj pory ich przyjmowania, dawki, z uwzględnieniem posiłku lub na czczo, jeśli takie jest zalecenie;
- Popijaj leki wodą niegazowaną (unikaj mleka, soku – zwłaszcza grejpfrutowego, kawy, herbaty i alkoholu), utrudniają przyswajalność leków, mogą być toksyczne;
- Tabletki mają specjalne wyżłobienia, które umożliwiają ich dzielenie. Nie należy dzielić drażetek powlekanych, kapsułek, czopków, tabletek dojelitowych czy leków zawierających w nazwie: SR, XR, MR.
Warto wiedzieć również o tym, że przyjmowanie niektórych ziół może obniżać skuteczność pewnych leków, np. aloes obecny w niektórych preparatach odchudzających może obniżać wchłanianie substancji odżywczych z jelit. Działający uspokajająco dziurawiec złocisty może osłabić działanie leków hormonalnych i wchodzić w reakcje z antydepresantami czy zwiększać wrażliwość na promieniowanie słoneczne.
Skuteczna terapia
W ramach akcji „Świadomy pacjent – skuteczna terapia”, w każdy czwartek marca br., w Oddziałach Wojewódzkich NFZ będą dyżurować farmaceuci, którzy udzielać będą bezpłatnych porad nt. przyjmowania leków. Będzie można także odebrać kompleksowy materiał informacyjny o bezpiecznym zażywaniu leków oraz praktyczne bloczki, pomocne w notowaniu medykamentów przed wizytą u lekarza lub konsultacją z farmaceutą. Pamiętajmy, że efektywność terapii w głównej mierze zależy od nas, pacjentów, dlatego warto być świadomym wynikających z nieracjonalnego ich przyjmowania zagrożeń.