Rozwiązuj łamigłówki, szarady i krzyżówki, ucz się obcych języków. To dobry trening dla mózgu

Pod kierunkiem prof. Arfana Ikrama (badającego etiologię demencji, choroby Alzheimera i pogorszenia funkcji poznawczych), zespół z Erasmus MC przebadał ponad 40 tys. osób w poszukiwaniu wczesnych sygnałów zwiastujących wystąpienie choroby Alzheimera. Badał także, jaki wpływ na funkcjonowanie mózgu ma rozwiązywanie krzyżówek, nauka języka, czy rozwiązywanie sudoku. – Te ćwiczenia, zwane treningiem mózgu, mogą pomóc poprawić pamięć – podkreśla naukowiec. Ćwiczyć trzeba zawczasu, a nie jak się ma 70 lat i wszystko może się zdarzyć, ale znacznie wcześniej, nawet 20 lat wcześniej. – Jeśli demencja już się zaczęła, to ćwiczenie mózgu nie pomoże w odzyskaniu straconych wspomnień i funkcji. Badacz takie „łamanie głowy” dla zdrowia opiera się na koncepcji rezerwy poznawczej. – Rezerwa poznawcza to bufor mózgu spowalniający jego zużycie, które następuje w ciągu życia danej osoby. Mięśnie budujemy dzięki aktywności fizycznej, a mózg dzięki aktywności poznawczej – to właśnie nazywamy rezerwą. Im większa rezerwa zostanie zbudowana na wczesnym etapie życia, tym więcej możliwości radzenia sobie z uszkodzeniami wywołującymi demencję na późniejszym etapie życia – tłumaczy zwięźle Arfan Ikram. Według badacza nawet jednej trzeciej przypadków choroby Alzheimera można by zapobiec poprzez wprowadzenie zmian w stylu życia. W tym i przez ćwiczenia pamięciowe.

Jak zacząć trenować mózg? Nie tylko rozwiązując krzyżówki czy inne szarady. Dla mózgu, dobrym treningiem jest naukowa języków obcych czy nauka gry na jakimś instrumencie. Wskazane jest świadome zapamiętywanie szczegółów. Np. idąc do pracy warto starać się zapamiętać jak najwięcej szczegółów trasy. Jakby się było, nie przymierzając, szpiegiem albo detektywem. – Dopóki trening jest wyzwaniem dla mózgu, dana aktywność pomaga budować rezerwę poznawczą. Im większa rezerwa, tym lepiej mózg będzie funkcjonował w miarę starzenia się. Rozpoczęcie ćwiczeń fizycznych w wieku 70 lat nie będzie dawać takich samych rezultatów, jak wykonywanie ich w wieku 20 lat. Podobnie jest w przypadku ćwiczeń umysłowych – im wcześniej się zacznie, tym większe będą korzyści. Warto jednak ćwiczyć mózg w każdym wieku – zaleca naukowiec. – Trening umysłowy można porównać z ćwiczeniami fizycznymi: lepiej zacząć późno niż wcale...

Niestety, gdy już kogoś dopadnie choroba Alzheimera (w świecie – ok. 21 mln, w Polsce – ok. 600 tys.), to same łamigłówki już nie pomogą. Nie ma obecnie metod leczenia, które pozwoliłyby na całkowite wyleczenie choroby. Na horyzoncie rysują się jednak na to widoki. Z początkiem stycznia FDA (Food and Drug Administration – Agencja ds. Żywności i Leków) zatwierdziła do obrotu w USA lek Lecanemab dla pacjentów na wczesnym etapie choroby Alzheimera. Testy wykazały, że spowalnia on procesy degradacji pamięci o 27 proc. w porównaniu z placebo. W czerwcu 2021 r. FDA zatwierdziła w trybie przyspieszonym pierwszy w świecie lek mający przyczynowo leczyć chorobę Alzheimera. Adukanumab nadal jest jednak poddawany badaniom i budzi spore kontrowersje w środowisku medycznym. Zatem: krzyżówki i łamigłówki warto rozwiązywać.