Słuchaj swego ciała. Skutki niedoborów żelaza mogą być groźne

Dla czerwonych krwinek – i nie tylko

Bez wystarczającej ilości tego pierwiastka nasz organizm nie będzie prawidłowo funkcjonować. Żelazo jest potrzebne do produkcji czerwonych krwinek, zapewni sprawnej pracy serca i mięśni szkieletowych, korzystnie wpływa na procesy poznawcze, zmniejsza ryzyko infekcji, wzmacniając odporność.

Żelazo organizm pobiera przede wszystkim z rozpadu erytrocytów oraz z produktów, jakie spożywamy. Tzw. żelazo hemowe dostarczają produkty mięsne, głównie mięso czerwone i podroby. Natomiast żelazo tzw. niehemowe pochodzi z roślin ( to głównie warzywa zielone, buraki, produkty pełnoziarniste) i jest wchłaniane w dużo mniejszym stopniu.

Komu – ile

Niedobór żelaza i niedokrwistość może dotyczyć każdego. Ale najczęściej występuje u młodych kobiet, kobiet w ciąży oraz dzieci w wieku poniżej 5 lat. W Europie problem ten dotyczy ok. 33 proc. kobiet w okresie przedmenopauzalnym, do 77 proc. kobiet w ciąży oraz do 48 proc. dzieci.

– Możemy wyróżnić kilka grup kobiet, u których obserwuje się duże niedobory żelaza: nastolatki, bo one są w okresie, kiedy bardziej dbają o swój wygląd niż o odpowiednie odżywianie, często pierwsze miesiączki są bardziej obfite, co prowadzić może do anemii. U niektórych kobiet obfite miesiączki mogą występować przez całe życie i tym samym będą one bardziej narażone na niedobory żelaza – mówi prof. Justyna Teliga-Czajkowska, ginekolog położnik z II Katedry i Kliniki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. – Więcej żelaza potrzebują kobiety w ciąży, osoby szykujące się do operacji i poddawane chemioterapii. Coraz więcej uwagi przywiązuje się teraz do prehabilitacji, czyli odpowiedniego przygotowania do planowego zabiegu operacyjnego, co może też obejmować suplementację żelaza.

Na początek morfologia

Kiedy masz objawy, sugerujące niedobory żelaza, zacznij od wykonania podstawowego badania – morfologii krwi.

– Jednak konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań, np. sprawdzenie poziomu ferrytyny, która dostarcza informacji o stanie magazynów żelaza w organiźmie – podkreśla prof. Justyna. Teliga-Czajkowska. – Czasami konieczne jest również sprawdzenie innych dodatkowych parametrów, np. całkowita ilość żelaza w surowicy krwi czy całkowita zdolność wiązania żelaza.

Kiedy nie pomagają zmiany w diecie

Najczęstszą przyczyną niedokrwistości jest niedobór żelaza, rzadziej występuje anemia w przebiegu chorób przewlekłych czy przy deficycie kwasu foliowego lub witaminy B. Przewlekły niedobór żelaza może mieć dalekosiężne konsekwencje: dzieci urodzone przez matki z niedoborem żelaza są bardziej narażone na nadciśnienie, otyłość i zmiany w metabolizmie lipidów, a także zaburzenia rozwoju.

- Kiedy nie wystarczają zmiany w diecie, konieczna jest suplementacja, czy to w postaci doustnej, czy dożylnej. Zawsze powinien o tym zadecydować lekarz – dodaje prof. Teliga-Czajkowska.

Już dziś 26 listopada obchodzony jest Dzień Niedoborów Żelaza. W tym dniu warto zwrócić uwagę na swój organizm, czy przypadkiem nie wysyła on nam sygnałów, że mamy za mało żelaza.