Szczepić się czy nie szczepić? Poznaj odpowiedzi na DRĘCZĄCE CIĘ wątpliwości

A o to pytania, które najczęściej są stawiane w związku z Narodowym Programem Szczepień przeciw COVID-19 oraz odpowiedzi prof. Szczeklika. Swoją drogą brawa dla lekarza za tak dydaktyczne podejście do problemu!

Czy szczepionka oparta o m-RNA to nowa technologia?

NIE – od lat jest rozwijana (badania nad nowotworami, inne zakażenia w tym Ebola, SARS-1). To co jest nowe, to masowe szczepienia na bazie tej technologii.

Czy proces powstawania szczepionki przebiegał wg. pełnych procedur badań klinicznych?

TAK – choć tempo było imponujące, to nie pominięto żadnych kroków powstawania szczepionki: fazy przedkliniczne, kliniczne (duże grupy!) i rejestracja przebiegały prawidłowo.

Jaki jest jej mechanizm działania?

Szczepionka m-RNA zawiera instrukcję molekularną dla komórki ludzkiej jak wytworzyć białko S (spike, kolec) wirusa SARS-CoV-2, co w rezultacie uruchamia produkcję przeciwciał oraz odporność komórkową z limfocytów T przeciwko wirusowi.

Co oznacza 95 proc. skuteczność szczepionki?

Badanie ponad 43 tys. ochotników (Pfizer) – połowa osób dostała placebo, a druga połowa szczepionkę, w tej grupie zachorowania na OBJAWOWY COVID-19: placebo – 162 osoby, szczepionka – 8. Skuteczność ochrony przed zachorowaniem 8/170 = ok. 95 proc.

Czy szczepionka chroni przed ciężkim przebiegiem choroby?

TAK. Badanie >43 tys. ochotników (Pfizer) – 10 ciężkich zachorowań w badanej grupie z czego 9 w grupie placebo i 1 w grupie ze szczepionką.

Czy jeżeli przebyłem COVID-19 to powinienem się zaszczepić i czy jest to bezpieczne?

Jest to bezpieczne. Należy się zaszczepić. Po przebytym COVID-19 można rozważyć odłożenie szczepienia o 2-3 miesiące (utrzymująca się odporność) choć nie jest to konieczne (minimum 30 dni).

Czy należy sprawdzić, czy mamy przeciwciała przeciwko SARS-COV2 (czy przebyliśmy zakażenie) przed szczepieniem?

Nie – w badaniach klinicznych nie było to testowane i nie jest to zalecane. Nie ma to też wpływu na skuteczność działania szczepionki.

Czy częste są groźne powikłania wstrząsu uczuleniowego (anafilatycznego)?

NIE – są to niezmiernie rzadkie powikłania. Zagrażający życiu wstrząs wystąpił jak na razie u 3 osób (od wprowadzenia szczepień) na całym świecie. Były to osoby, u których wstrząs występował już wcześniej.

Czy mogą się szczepić osoby z chorobami nowotworowymi, chorobami immunologicznymi, stosujące leki biologiczne?

TAK – osoby z obniżoną odpornością mogą i powinny się szczepić. Nie jest tylko do końca pewne jak dobra będzie wytworzona odporność (słabsza odpowiedź niż u zdrowych).

Czy osoby z HIV/AIDS mogą się szczepić?

TAK – podobnie jak inne osoby z osłabioną odpornością. W badaniu III fazy szczepionki Pfizer brało udział kilkaset osób z tym schorzeniem – wyniki jeszcze nie są opublikowane.

Czy szczepić dzieci?

Dzieci będą (jeżeli będą) szczepione na samym końcu kolejki. Także poczekajmy. Szczepionka jest bezpieczna dla dzieci >16. roku życia. Czekamy na wyniki z grupy 12-16 lat. Młodsze dzieci nie były jeszcze badane.

Jak długo utrzyma się odporność po szczepieniu?

Tego jeszcze nie wiemy. Patrząc na stosunkowo małą zmienność genetyczną wirusa SARS-COV2 można przypuszczać, że przynajmniej rok.

Powikłania krótkoterminowe po szczepieniu?

Bezpieczeństwo porównywalne do innych szczepionek przeciwwirusowych Najczęstsze działania uboczne: ból, zaczerwienienie w miejscu zastrzyku po szczepieniu, często (>20 proc.) uczucie zmęczenia, ból głowy, bóle mięśni i stawów, gorączka.

Powikłania długoterminowe?

Na razie mamy obserwację kilkumiesięczną (od wakacji). Szczepionka wypada bezpiecznie. Długoterminowe skutki po szczepieniach są niezmiernie rzadkie. Dane o bezpieczeństwie długoterminowym będą zbierane a informacje o nich będą publicznie dostępne.

Czy możliwe są odległe skutki zmiany naszego kodu genetycznego DNA?

ABSOLUTNIE NIE. Cząsteczka m-RNA, która znajduje się w szczepionce nie przenika do jądra komórkowego i nie integruje się z DNA człowieka. Po kilku dniach jest degradowana.

Czy osoby uczulone na białko kurze mogą się szczepić? TAK. Szczepionka składa się z m-RNA, cząsteczki tłuszczu, która ją otacza i umożliwia przenikanie przez błonę komórkową oraz jony sodu.

Jak wygląda cykl szczepień? Kiedy nabieramy odporności?

Po pierwszej szczepionce (podanie domięśniowe) należy się doszczepić po okresie 3 tygodni. Koniecznie trzeba się zaszczepić dwukrotnie, bo dopiero po drugiej dawce (7 dni po) uzyskujemy zakładaną odporność.

Czy osoby w ciąży i karmiące mogą się szczepić?

Takie osoby nie brały udziału w badaniach i na chwilę obecną nie jest to zalecane. Ruszają badania w grupie osób ciężarnych i ta wiedza będzie się zmieniać.

Czy podanie szczepionki jeżeli jest się w ciąży może uszkodzić płód?

Nie ma żadnych podstaw żeby przypuszczać, że szczepionka jest szkodliwa dla rozwijającego się płodu, nawet jeżeli jest się w ciąży podczas szczepienia (choć nie jest to zalecane).

Przeciwwskazania do szczepienia?

Ciąża, karmienie piersią (to może się jeszcze zmieniać), objawy ostrej infekcji z gorączką (temp. >38 st. C).

Jaki zachować odstęp czasowy od innych szczepień (np. na grypę)?

Odstęp miedzy szczepieniem przeciw SARS-COV-2 a innymi szczepieniami powinien wynosić 7 dni (to może się jeszcze zmieniać, ale na pewno nie potrzeba dłuższej przerwy).

Czy jeżeli choruję na ciężką niewydolność serca, astmę to mogę się zaszczepić?

TAK – koniecznie! Pacjenci z ciężkimi chorobami przewlekłymi są narażeni na powikłania COVID-19. Optymalnie należy się szczepić w wyrównanym okresie choroby przewlekłej (nie podczas zaostrzenia).

Czy po szczepieniu należy kontrolować przeciwciała czy zyskaliśmy odporność?

Nie ma takiej konieczności.

Czy po szczepieniu trzeba nadal nosić maseczki i zachowywać dystans?

Na chwilę obecną tak, choć badania trwają i może się to zmienić. Szczepionka w 95 proc. zabezpiecza przed objawową chorobą, ale nie ma pewności czy zabezpiecza przed bezobjawowym przebiegiem i zakaźnością.