Ta kampania uświadomi, jak bardzo zanieczyszczone powietrze chłoną płuca

Zanieczyszczenia PM2,5, to najbardziej szkodliwe ze wszystkich smogowych składników, przyczyniają się do śmierci w całym świecie od 6 do 9 mln ludzi – komunikuje WHO. Takie mobilne instalacje przejrzyście pokazują, co się dzieje z płucami, gdy oddycha się zasmogowanym powietrzem. Na początek zajadą do Czernichowa, Bolesławca, Goczałkowic-Zdroju, Wejherowa oraz Dębicy – podali (15 listopada) organizatorzy kampanii. Smog, nienaturalne i toksyczne zjawisko powstałe wskutek spalania węgla i samochodowych spalin, działa destrukcyjnie nie tylko na płuca i układ oddechowy jako taki. WHO wskazuje też, że pojawiają się dowody zanieczyszczone powietrze może być przyczyną m.in. cukrzycy i chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera oraz choroba Parkinsona, udarów, chorób serca, alergii, chorób oczu itd.

We wrześniu tego roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała nowe wytyczne określające górne limity stężenia pyłów PM2,5 w metrze sześciennym powietrza. Dopuszczalna granica została obniżona dwukrotnie. Jedno to ustalić limity, drugie to móc je egzekwować. Czy jest to możliwe choćby w tych miejscowościach, w których pojawią się „sztuczne płuca”? A będą pokazywały jak smogowe powietrze działa na prawdziwe płuca, czego może nie widać (chyba że na zdjęciach RTG), a co wielu odczuwa. Polska Akcja Smogowa i jej mobilne płuca odwiedzą: Andrychów, Bolesławiec, Bolszewo, Chełmek, Ciechocinek, Czerwionkę-Leszczyny, Czernichów, Dębicę Gierałtowice, Gorlice, Goczałkowice - Zdój, Gościcino, Kłodzko, Łódź, Legionowo, Legnicę, Łomianki, Milanówek, Miechów, Mysłowice, Nawojową, Nowy Targ, Nowy Dwór Mazowiecki, Pabianice, Piwniczną Zdrój, Pszczynę, Poraj, Raciechowice, Redę, Rumię, Rzepiennik Strzyżewski, Sieradz, Skawinę, Toruń, Tuchów, Wadowice, Wejherowo, Wieliczkę, Wolbrom, Wrocław, Żary. Będą eksponowane także w Warszawie.

Problem w tym, że smog powstaje przede wszystkim wskutek spalania najgorszych (czytaj: najtańszych) sortymentów węgla kamiennego, byle jakich materiałów dających się spalić (bo są jeszcze tańsze od najgorszego węgla) w byle czym, najczęściej w tzw. kopciuchach. To jest w piecach kaflowych i pozaklasowych kotłach. Smog najbardziej odczuwalny jest w Małopolsce i Śląskiem. W obu regionach samorządy wojewódzkie podjęły uchwały zobowiązujące do likwidacji kopciuchów. W styczniu 2022 r. nie powinno ich już być. Znikną? Może w styczniu, ale raczej nawet nie 2023 r. O co chodzi? Jak nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Modernizacja ogrzewania kosztuje. Nie wszyscy chcą likwidować kopciuchy. Widać to na przykładzie Katowic. We wrześniu prezydent tego miasta, Marcin Krupa przedstawił obraz problemu. „Mimo że jako jedno z niewielu miast w Polsce nie mamy limitów na dotacje do ich wymiany, to wciąż tysiące osób nie skorzystały z tej możliwości. A szkoda, bo dla wszystkich chętnych spełniających proste kryteria mamy zarezerwowane pieniądze: oferujemy dofinansowanie w wysokości do 10 tys. zł” – odnotowała PAP. Po Katowicach kursuje tzw. smogowóz, z pokładu którego urzędnicy będą zachęcać do likwidacji ponad 10-letnich kotłów, wyjaśniać, w jaki sposób można uzyskać dotację na modernizację ogrzewania. Magistrat poinformował, że w latach 2015-2020 dofinansowano wymianę 4865 kopciuchów, co kosztowało budżet miejski 42,1 mln zł.

Wg Polskiego Alarmu Smogowego w Polsce jest ok. 3 mln pozaklasowych pieców/kotłów, z czego pół miliona w województwie śląskim. Od 2014 r. zlikwidowano ich w całym kraju prawie 850 tys. W Rybniku, gdzie od początku funkcjonowania programu „Czyste powietrze”, złożono najwięcej wniosków o wymianę kopciuchów w Polsce, węglem ogrzewa się w 10 tys. domów jednorodzinnych. W 2018 r. węglem grzało się w 14 tys. z 18,5 tys. wszystkich domów jednorodzinnych.