Uratuj swoje oczy

Jaskra jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną. Istniejących już uszkodzeń nerwu wzrokowego nie można naprawić, ale można spowolnić lub zahamować tempo zmian i zapobiec w ten sposób utracie wzroku, gwarantując pacjentowi dobrą jakość życia.

Jak wygląda mechanizm powstawania jaskry? Wewnątrz gałki ocznej dochodzi do nieprzerwanego krążenia płynu, tzw. cieczy wodnistej, która zaopatruje tkanki oka w składniki odżywcze i odprowadza z nich produkty przemiany materii.

Nowo powstały płyn odpływa do naczyń krwionośnych przez część oka nazwaną kątem przesączania. Jeśli kąt ten zamknie się lub istniejące w nim otworki, tzw. pory, ulegną zatkaniu, dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy wytworzeniem płynu a jego odpływem.

W wyniku tego ciśnienie wewnątrz oka, które jest zamkniętą kulą, wzrasta i doprowadza do nieodwracalnego zniszczenia włókien nerwowych siatkówki oraz odżywiających je naczyń krwionośnych, zaniku nerwu wzrokowego i doprowadza w efekcie do utraty wzroku.

To także choroba, którą bardzo trudno zdiagnozować we wczesnych jej stadiach. Jak podkreśla prof. Jerzy Szaflik, winne temu jest m.in. to, że jaskra to choroba cicha, podstępna, przebiegająca bezobjawowo.

Zachodzące zmiany często są dla osób chorych niezauważalne. Łatwo je przeoczyć zwłaszcza wtedy, gdy nasz kontakt z okulistą ogranicza się do sporadycznych i szybkich wizyt "tylko po receptę" czy pobieżnych, niepełnych badań.

Tym bardziej więc, według prof. Szaflika, każdy z nas po ukończeniu 35. roku życia powinien przynajmniej raz w roku zgłaszać się na kontrolne badania okulistyczne (badanie dna oka, ocena pola widzenia, pomiar cisnienia wewnątrzgałkowego).

Ważne ciśnienie

Jaskrowy zanik nerwu wzrokowego związany jest ze zwiększoną wrażliwością oka na podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe i/lub niedokrwienie. Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe nadal traktuje się jako główny czynnik ryzyka.

Gdy zatem obniżymy jego poziom, czyli uzyskamy indywidualne dla każdego pacjenta ciśnienie docelowe, zmiany jaskrowe zarówno pod względem morfologicznym, jak i funkcjonalnym nie będą postępować. Uważa się, że im wyższe jest wyjściowe ciśnienie wewnątrzgałkowe, tym większe jest ryzyko rozwoju neuropatii jaskrowej.

Natomiast obniżenie ciśnienia o około 30 proc. od wartości wyjściowej wpływa znacząco na obniżenie tempa progresji zmian w polu widzenia.

Cicho i bezboleśnie

W 80 proc. przypadków jaskra przebiega bezboleśnie i po cichu niszczy nerw wzrokowy, doprowadzając do trwałej utraty wzroku. Może dotknąć ludzi w każdym wieku i każdej rasy. Tylko wczesne wykrycie jaskry i rozpoczęcie leczenia chroni przed nieodwracalną ślepotą.

Uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za chorobę społeczną jaskra stanowi jedną z głównych i najczęstszych przyczyn ślepoty w krajach gospodarczo i cywilizacyjnie rozwiniętych. Szacuje się, że 7 milionów niewidomych w tych krajach straciło wzrok z powodu jaskry.

W Polsce choroba ta dotyczy ok. 700 tys. osób, z czego leczy się tylko 65 tys. Według szacunkowych danych Polskiego Związku Niewidomych, ok. 18-20 proc. niewidomych w Polsce to niewidomi z powodu jaskry.

Rosnąca liczba osób, którym nieodwracalnie grozi ślepota z powodu jaskry, wynika przede wszystkim z braku odpowiedniej wiedzy na temat tej choroby i niedostatecznego uświadomienia społeczeństwu zagrożenia.

Groźna też dla dzieci

Jaskra może być chorobą wrodzoną.

Opiekunowie dziecka powinni zwracać uwagę na występowanie trzech podstawowych objawów:
- łzawienie,
- światłowstręt,
- skurcz powiek.

U dzieci do trzeciego roku życia jaskra wrodzona występuje głównie u chłopców.