Wyprzedzić chorobę rozmowa z prof. Rafałem Pawliczakiem - DODATEK SPECJALNY

Czy alergia jest istotnym problemem społecznym i terapeutycznym?
Owszem. Choroby alergiczne dotyczą w Polsce prawdopodobnie kilku milionów osób, w tym dużej grupy dzieci! Większość chorób alergicznych ujawnia się najczęściej między pierwszym a siódmym rokiem życia. Jednak nie wszystkie. Czasami mogą się ujawnić później, a te wcześniej ujawnione mogą zniknąć. Dużym problemem jest znaczna grupa chorych, którzy są niedodiagnozowani. Wielokrotnie trafiają do nas pacjenci, którzy są przez lata leczeni z powodu „przeziębień” występujących na wiosnę, a okazuje się zwykle, że tak naprawdę chorują na alergiczny nieżyt nosa.

Jakie są najczęstsze choroby alergiczne?
Najczęstsze choroby tego typu w Polsce to alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa i atopowe zapalenie skóry.

Jaki jest wpływ alergii na codzienne życie pacjenta?
Wszystkie choroby alergiczne dramatycznie obniżają jakość życia. Weźmy pod lupę najprostszy przykład: spróbujmy przebiec kilkametrów z zatkanym nosem. A właśnie tak funkcjonuje chory z nieleczonym alergicznym nieżytem nosa. Jest to związane z alergią, która pojawia się właśnie teraz,wiosną, gdy zaczynają pylić wczesne drzewa, np. olcha, leszczyna. Potem będziemy mieli pylenie brzozy, a następnie, w okresie od maja do początku lipca, pylenie traw. To są najczęstsze alergeny wziewne powodujące alergie sezonowe: alergiczny nieżyt nosa, zapalenie spojówek, a także astmę oskrzelową.

A co z pokrzywkami?
Z nimi sprawa jest bardziej skomplikowana, ponieważ większość pokrzywek prawdopodobnie nie ma podłoża alergicznego. Najczęściej występujące pokrzywki to te o etiologii trudnej do ustalenia. Trudno określić ich przyczynę. Natomiast niewątpliwie pokrzywka zdarza się u każdego z nas przynajmniej raz w życiu. Większość z nich to pokrzywki ostre, które ustępują po czasie od kilku godzin do kilku dni. Ale 20–40 proc. pokrzywek ma charakter przewlekły. Są one niezwykle oporne na leczenie, trudne w diagnostyce, wymagają zażywania dużych dawek leków. Warto przy tym pamiętać, że w ogóle leki przyjmowane w chorobach alergicznych, nie tylko przy pokrzywkach, ale również w przypadku alergicznego nieżytu nosa, powinny być skuteczne i bezpieczne.

Jakie to są leki bezpieczne? Co dokładnie oznacza ten termin?
Trzeba przyjmować leki, które nie tylko są skuteczne, ale także bezpieczne, czyli takie, które nie dają efektów niepożądanych. Wprzypadku leków przeciwalergicznych najczęstszym działaniem niepożądanym jest zjawisko sedacji, czyli senności, zaburzeń koncentracji, refleksu, uwagi. Leki przeciwalergiczne mogą też powodować zaburzenia poznawcze. Takie działania mają starsze leki przeciwalergiczne. Warto pamiętać, że leczenie nie może być gorsze od choroby. Na szczęście obecnie mamy na rynku już kilka nowoczesnych leków, które są szczególnie skuteczne w chorobach alergicznych. Jednocześnie, co ważne dla naszych pacjentów szczególnie dzieci, nie powodują one zaburzeń poznawczych, nie usypiają pacjenta, umożliwiają chorym prowadzenie pojazdów. A trzeba pamiętać, że rower to też pojazd. Poza tym te leki umożliwiają efektywne uczenie się i poznawanie świata.

Ile trwa terapia?
W przypadku chorób alergicznych, jeżeli są dolegliwości, które występują przed sezonem, to terapia powinna rozpoczynać się dwa tygodnie przed sezonem pylenia. Najpóźniej wtedy, gdy pojawiają się pierwsze pyłki. Dlatego warto śledzić komunikaty na temat pylenia. Istotne jest to, by alergię wyprzedzić. Większość chorób alergicznych leczy się przez cały sezon ich występowania. Oczywiście na wiosnę najczęściej narzekamy na dolegliwości związane z uczuleniem na pyłki roślin.
Jednak trzeba pamiętać, że przez cały rok mamy możliwość kontaktu z innymi źródłami alergenu, takimi jak roztocza czy alergeny naszych zwierząt domowych.

Dlaczego współcześnie tak dużo osób cierpi na alergię?
Nasz styl życia zmienił się w ciągu kilku ostatnich lat. I to sprzyja rozwojowi chorób alergicznych. Mamy coraz mniejszy kontakt z różnymi antygenami bakteryjnymi, które hamują rozwój chorób alergicznych. Żyjemy w coraz bardziej sterylnym otoczeniu. Są to często pomieszczenia klimatyzowane i przez to mamy dużą ekspozycję na roztocza czy pleśnie. Te wszystkie wykładziny i dywany są doskonałym siedliskiem dla ich rozwoju. Podobnie wysokie temperatury utrzymywane w naszych domach przy bardzo szczelnych oknach sprzyjają rozwojowi roztoczy.

Co jeszcze można zrobić poza przyjmowaniem leków?
Bardzo dobre skutki przynosi odczulanie, a więc immunoterapia swoista, czyli odczulanie swoistym alergenem. Podawać go można w zastrzykach lub kroplach, a w najbliższej przyszłości za pomocą szczepionek alergenowych w tabletkach. Jest to jedyna metoda, która pozwala na zahamowanie rozwoju chorób alergicznych. W przypadku tych chorób mamy do czynienia ze zjawiskiem„marszu” zaczyna się  niewinnie, a kończy najcięższą formą, czyli astmą oskrzelową. Właściwie tylko immunoterapia zapobiega rozwojowi nowych uczuleń u już uczulonych i umożliwia pacjentowi zatrzymanie rozwoju chorób alergicznych.