Zaszczep się - dla siebie, dla innych

Każda szczepionka poddawana jest badaniom laboratoryjnym i klinicznym, także na etapie produkcji preparatów i po dopuszczeniu ich do obrotu. Wszystkie dostępne w naszym kraju szczepionki są bezpieczne i skuteczne, a każda seria szczepień jest kontrolowana.

Czym jest szczepienie?

Szczepionka to produkt leczniczy, który zawiera określone aktywne biologicznie antygeny. Antygeny powodują reakcję systemu odpornościowego, który usiłując je zwalczyć, produkuje specjalne przeciwciała. To prowadzi do wytworzenia u osoby szczepionej swoistej odporności nabytej. Szczepionkę podaje się osobie zdrowej, aby jej organizm nauczył się rozpoznawać zagrożenie (jest to tzw. pamięć immunologiczna), a w przyszłości szybko i skutecznie zapobiegać rozwojowi choroby. Szczepionki nie zmieniają ludzkiego DNA i nie są narzędziem służącym do przejęcia kontroli nad światem. To bezpieczna, przebadana i najskuteczniejsza forma ochrony przed chorobami zakaźnymi, podawana głównie w formie zastrzyku lub doustnie. Do szczepienia pacjenta kwalifikuje lekarz na podstawie badania i wywiadu rodzinnego.

Szczepić się czy przechorować?

Warto pamiętać, że po zaszczepieniu się dana osoba nie ma objawów choroby lub odczuwa jedynie łagodne odczyny poszczepienne, tzn. może się pojawić gorączka, bóle, osłabienie, które samoistnie ustępują. W przypadku zachorowania pacjent nie ma kontroli nad toksycznym działaniem wirusa lub bakterii, która wywołała chorobę, w tym nad groźnymi powikłaniami. Szczepionka natomiast pozwala utworzyć trwałą odporność – bez toksycznego działania patogenu chorobotwórczego na organizm. Niektóre osoby nie mogą się zaszczepić z powodu przeciwwskazań. Wówczas ich ochronę mogą zwiększyć osoby z najbliższego otoczenia, które się zaszczepią – to tzw. strategia kokonu.

Rodzaje szczepionek

W zależności od właściwości antygenu, szczepionki dzieli się na:

· żywe (to całe drobnoustroje, pozbawione chorobotwórczości lub o mniejszej zjadliwości, np. szczepionka przeciwko odrze; już pojedyncze podanie pozwala wytworzyć silną odporność);

· inaktywowane (to drobnoustroje zabite w wyniku działania na nie wysokiej temperatury lub określonych związków chemicznych. Wywołują słabszą odpowiedź immunologiczną, co przekłada się na liczbę dawek przypominających);

· rekombinowane (np. wektorowe wykorzystują wektory (np. nieszkodliwe bakterie lub wirusy), które są nośnikami informacji genetycznej np. niektóre szczepionki przeciwko Covid-19. Część szczepionek przeciwko SARS-CoV-2 opiera się na matrycowym RNA (mRNA), tzn. białko wirusa dostaje się do ludzkiej komórki i pobudza odporność organizmu, co ważne mRNA nie dostaje się do jądra komórkowego, a więc nie zmienia ludzkiego DNA!).

Skuteczna ochrona

Szczepienia odmieniły oblicze medycyny. Pozwalają wyeliminować choroby zakaźne, które wciąż stanowią zagrożenie życia, zwłaszcza dla dzieci i osób starszych z chorobami współistniejącymi. Warto pamiętać o tym, że zaszczepienie się jest tańsze od leczenia powikłań chorób zakaźnych. Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne i warto z nich korzystać, są to m.in. szczepienia przeciwko: gruźlicy, odrze, śwince, pneumokokom, krztuścowi, WZW B. Istnieją też szczepienia zalecane, czyli takie, którym możemy się poddać odpłatnie, m.in. szczepienie przeciwko: WZW A, grypie, rotawirusowm, kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM), cholerze, żółtej gorączce, durowi brzusznemu.